Diprosopus ဆိုတာ ဂရိဘာသာ က မ်က္ႏွာ၂ခု ဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္ က ဆင္းသက္ လာ ၿပီး ေမြးရာပါ မ်က္ႏွာ ၂ ခု ျဖစ္ေနၿခင္း ကို ဆုိလုိပါတယ္။

တခ်ိဳ႕ သိပ္ မဆိုး ၀ါးတဲ့ အေျခ အေနမွာ သေႏၶ သား ဟာ ႏွာေခါင္း ႏွစ္ခု နဲ႔ မ်က္လံုး ၂လံုး က ကြာေ၀း စြာ ရွိေနတတ္ ပါတယ္။ အရမ္း ဆိုး၀ါး တဲ့ အခါ မွာေတာ့ မ်က္ႏွာ ၂ခု ျဖစ္ေနတတ္ တာကို ေတြ႔ႏိုင္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ ျဖစ္ရသလဲ ေမးရင္ အၿမႊာ ကိုယ္၀န္ ေတြမွာ အၿမႊာ ႏွစ္ေယာက္ ျဖစ္လာတဲ့ အခ်ိန္မွာ ေသေသ ခ်ာခ်ာ မကြဲ ထြက္ ႏိုင္တာ ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ sonic hedgehog homolog ( SHH ) လို႔ေခၚတဲ့ သေႏၶ သား ရဲ႕ ဦးေခါင္း နဲ႔ မ်က္ႏွာ ျဖစ္ေပၚ ရာမွာ အကူ အညီ ေပးတဲ့ ပရုိတင္း တစ္မ်ိဳး ပိုေနတာ ေၾကာင့္ပါ။ ဘယ္သူ ေတြမွာ ျဖစ္သလဲ ဆိုေတာ့ လူေတြ မွာေကာ၊ ေၾကာင္၊ သိုး၊ ေၿမြ အစ ရွိတဲ့ တိရစာၦန္ ေတြမွာ ေကာ ျဖစ္တတ္ ပါတယ္။ ဓါတ္ခြဲခန္း ထဲမွာ SHH ေတြကို ၾကက္သား ေလာင္း ေတြကို ေပးလိုက္ တဲ့ အခါ ၾကက္ေလး ေတြ က ေခါင္း ႏွစ္ခု နဲ႔ ေပါက္ လာတာ ေတြ႔ရ ပါသတဲ့။ Diprosopus ျဖစ္ေနတဲ့ သေႏၶ သားဟာ မ်ားေသာ အားျဖင့္ ဦးေႏွာက္ မပါတာ ( anencephaly )၊ ဦးေႏွာက္နဲ႔ အာရုံ ေၾကာ မၾကီး ဆက္တဲ့ ေနရာ မေကာင္းတာ ( neural tube defects ) ျပီးေတာ့ ႏွလံုး မူမွန္ မဟုတ္ တာေတြ ျဖစ္ေန တတ္ ပါတယ္။

ဦးေႏွာက္ က ပါေနတာ ေတာင္မွ ဦးေႏွာက္ အစိတ္အပိုင္း ေတြက ႏွစ္ခုစီ ျဖစ္ေနျပန္ ပါေသး တယ္။ ျပီးေတာ့ မ်က္နွာ ျပင္ ဆိုင္ရာ ၾကြက္သား ေတြ ပံုမွန္ မရွိတာ ေၾကာင့္ မ်က္လံုး ပိတ္လို႔ မရတာ နဲ႔ ႏွဳတ္ခမ္းကြဲ၊ အာေခါင္ကြဲ စတာ ေတြလဲ ျဖစ္ပြား ႏိုင္ပါတယ္။ ကိုယ္၀န္ ေဆာင္ ဟာ diprosopus ကေလး ကို ကိုယ္၀န္ေဆာင္ ထားမိ တယ္ ဆိုတာ ultrasound, computer tomography ( CT ) scanning, magnetic resonance imaging ( MRI ) နဲ႔ MR angiography တို႔က တဆင့္ သိႏိုင္ ပါတယ္။ ေနာက္ တစ္မ်ိဳး ကေတာ့ polyhydramnios လို႔ေခၚတဲ့ ေရျမြာ ရည္ အလြန္ မ်ားျပား ေနမႈ က လည္း သိႏိုင္ ၿပီး ကုသ လို႔ မရႏုိင္ ပါဘူး။ ဒီျဖစ္ စဥ္ ဟာ အလြန္ တရာ ရွားပါး တာမို႔ ခြဲစိတ္ ဖို႔ နည္းလမ္း ေတာင္ နည္းနည္း ပဲ ရွိပါတယ္။ တကယ္ လို႔မ်ား မေမြးခင္ မွာ ultrasounds ရိုက္ ၾကည့္ လုိ႔ သိခဲ့ တယ္ ဆိုရင္ ဖ်က္ခ် ဖို႔ အၾကံေပး ပါ လိမ္႔မယ္။ ကေလး ေတြက သားအိမ္ ထဲမွာေရာ၊ အျပင္ မွာပါ အသက္ရွင္ဖုိ႔ အခြင့္ အလမ္း အလြန္ နည္းျပီး ေမြးလမ္း ေၾကာင္း က ေမြးဖြား လာ ခဲ့မယ္ ဆို မိခင္ကိုပါ အသက္ အႏၱရာယ္ ရွိနုိင္ လုိ႔ပါ။

အဲ့ဒီေတာ့ diprosopus ကေလး ေလး ေတြကို ကိုယ္၀န္ ရလာရင္ ကေလးဟာ အေသေမြး တတ္ျပီး ၁၈၆၄ ခုႏွစ္ ကစလို႔ မွတ္တမ္း အရ အ ေယာက္ ၅၀ ပဲ ရွိပါတယ္။ ၂၀၀၁ နဲ႔ ၂၀၀၂ မွာေတာ့ အရွင္ ေမြးတဲ့ ကေလး ႏွစ္ဦး ရွိပါတယ္။ ေမြးေမြး ျပီးခ်င္းမွာ ေသဆံုး သြား ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ သူတို႔ ႏွစ္ေယာက္ ဟာ အေပၚမွာ ေျပာခဲ့ သလို သိပ္မဆိုး ၀ါးတဲ့ အေျခ အေနမွာ ေမြးလာ တာပါ။ ၂၀၀၈ မွာေတာ့ အသက္ ႏွစ္လ အထိ အသက္ရွင္ သြားတဲ့ LaLi လို႔ေခၚတဲ့ diprosopus ကေလး မေလး တစ္ဦး India မွာ ေပၚေပါက္ လာပါတယ္။ Lali ကိုလူဦးေရ ၁၀၀ သာ ရွိတဲ႔ နယူး ေဒလီ နဲ႔ မိုင္ေလးဆယ္ ေ၀းတဲ့ ရြာေလး တစ္ရြာ မွာ ေမြးဖြား ခဲ့ပါတယ္။ မိဘ မ်ားဟာ လယ္သမား ေတြ ျဖစ္ျပီး သူမက သမီး ဦး ေလးပါ။ India မွာလံု ေလာက္တဲ႔ ကိုယ္၀န္ ေဆာင္ ေစာင့္ေရွာက္မႈ စနစ္ မရွိလို႔ ကေလး မိခင္က ကေလး ကိုယ္၀န္ေဆာင္ ေနခ်ိန္မွာ ကေလး ဘာျဖစ္ ေနမွန္း မသိခဲ့ ပါဘူး။ ကေလး ကို ေဆးရုံမွာ ေမြးရုိး ေမြးစဥ္ ေမြးလမ္း ေၾကာင္း ကေနပဲ ေမြးဖြားခဲ့ ပါတယ္။

မိဘေတြ ဟာ ကေလး အတြက္ အထူး က်န္းမာေရး ေစာင္႔ေရွာက္ မႈ လိုတယ္ ဆိုတာ မသိခဲ့ ၾက တဲ့ အျပင္ ကေလးကို CT scan နဲ႔ MRI ရုိက္ ဖို႔ ေတာင္ ခြင့္မျပဳ ခဲ့ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ခြဲစိတ္ေပး ဖို႔ရာ လည္း မျဖစ္ ႏုိင္ ခဲ့ပါဘူး။ ကေလး ရဲ႕ အတြင္းဘက္ မ်က္လံုး နွစ္လံုး ဟာ မ်က္နွာျပင္ က ၾကြက္သား ေတြ ပံုမွန္ မရွိ တာေၾကာင့္ ပိတ္ လို႔ မရဘဲ corneal opacity လို႔ ေခၚတဲ့ အျမင္ အာရုံ ခ်ိဳ႕ယြင္း မႈ ျဖစ္စဥ္ ကို ခံစားခဲ့ ရပါတယ္။ မိဘ ေတြ ဟာ ေဆးရုံမွာ ထားဖို႔ ျငင္းဆန္ ခဲ့ တာေၾကာင့္ လံုေလာက္ တဲ့ ျပဳစု မႈကို မရခဲ့ပါဘူး။ အာေခါင္ကြဲ ေနတာေၾကာင့္ အိမ္ မွာ ႏို႔ဘူး တိုက္ တဲ႔အခါ သူမရဲ႕ ကြဲေနတဲ့ အာေခါင္ေၾကာင္႔ ေကာင္းေကာင္း မစုပ္ ယူ နိုင္ ခဲ႔ပါဘူး။ ကေလးဟာ အားနည္း ေဖ်ာ့ေတာ့ လာ၊ အန္ လာျပီး infection ၀င္လာ ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္း မိဘ ေတြဟာ ကေလး ဖ်ား လာတာ၊ ေရဓါတ္ ခ်ိဳ႕တဲ့ လာ တာမို႔ ေဆးရုံ ကို ပို႔လိုက္ ပါတယ္။ antibiotic ေတြ၊ saline drip ေတြေၾကာင့္ သူမ အေျခအေန သက္သာ လာေပမယ့္ ေဆးရုံ ေရာက္ျပီး ေျခာက္္နာရီ အၾကာ အသက္၂ လ ျပည့္မွာ heart attack နဲ႔ေသဆံုး သြား ခဲ့ ပါတယ္။

Myanmar Youth Media Club

— with Haney Shweyi.