တ႐ုတ္ျမစ္ေပါင္း ၂၈ဝဝဝ ‘ေပ်ာက္ဆံုး’သြားသည့္ကိစၥႏွင့္ဆက္စပ္၍

တစ္ခ်ိန္က တ႐ုတ္ႏုိင္ငံတြင္ ျမစ္ ေပါင္း ၅ဝဝဝဝ ခန္႔ရွိခဲ့ရာမွ တ႐ုတ္ေရ အရင္းအျမစ္ ဝန္ႀကီးဌာနက လူေပါင္း ၈ဝဝဝဝဝ ခန္႔ျဖင့္ ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ ”အ မ်ဳိးသားေရ သန္းေခါင္ စာရင္း”အရ ေရ ေဝဧရိယာ စတုရန္းမုိင္ ၄ဝ ႏွင့္အထက္ ရွိေသာ ျမစ္ ၂၂၉ဝ၉ စင္းသာ ရွိေတာ့ ေၾကာင္း သိရရာ ႏွစ္ေပါင္း ၂ဝ ေက်ာ္ အတြင္း တ႐ုတ္ျမစ္ေ ခ်ာင္းေပါင္း ၂၈ဝဝဝ ခန္႔ တိမ္ေကာသြား၊ ”ေပ်ာက္ဆံုး” သြား ျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။
ထုိသုိ႔ျမစ္မ်ား ေလ်ာ့နည္းရျခင္း မွာ စာရင္းေကာက္ယူရာတြင္ မတိက် မႈ၊ မွားယြင္းလြဲေခ်ာ္မႈ၊ ေရႏွင့္ေျမဆီလႊာ ေလ်ာ့နည္းဆံုး႐ႈံးမႈႏွင့္ ရာသီဥတုေျပာင္း လဲမႈတို႔ေၾကာင့္ ဟုတ႐ုတ္အစိုးရ တရားဝင္ သတင္းထုတ္ျပန္ခ်က္က ဆုိသည္။ စာရင္းအင္း ျပဳစုေရး အားနည္း ခ်က္မ်ားဆုိရာ၌ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ၏ စာရင္း ေကာက္ ယူမွတ္တမ္း တင္ေရးစ နစ္တြင္ လိုအပ္ခ်က္မ်ားရွိေနသည္မွာ အမွန္ ျဖစ္သည္။

သူတို႔က်င့္သံုးေနေသာ ေျမပံု စနစ္သည္ ႐ႈပ္ေထြးကာ အမွားအယြင္း မ်ားရွိေနသည္။ ဥပမာ ခ်င္ေ ဒါင္ျမစ္ ေၾကာင္း သည္ ယခင္ေျမပံုထဲ၌ အထင္း သားေပၚေနခဲ့သည္။ လက္ရွိမ်က္ျမင္အားျဖင့္လည္း ေရအလံုးအရင္းျဖင့္ စီး ဆင္းေနေသာျမစ္ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ထပ္ဆြဲေ သာပံုတြင္ မူခ်င္ေဒါင္ျမစ္ေၾကာင္း ေနရာကို ကားလမ္းအျဖစ္ မွတ္တမ္း တင္ထားသည္။ ထုိသုိ႔ ျမစ္တကယ္ရွိ ေနပါလ်က္ႏွင့္ မရွိဟုမွားမွတ္မိ၍ ျမစ္ မ်ား”ေပ်ာက္ ဆံုး”သြားျခင္း မ်ဳိးလည္း ရွိ သည္။

ယင္းေျဖရွင္းခ်က္သည္ ျဖစ္စဥ္၏ အေၾကာင္းရင္းမ်ားအနက္ တစ္ခုအျဖစ္ ျဖင့္ လက္ခံႏိုင္ဖြယ္ျဖစ္ေသာ္လည္း တ႐ုတ္ႏုိင္ငံရွိ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ေရးရာ လႈပ္ရွားသူ အခ်ဳိ႕ကမူ ထုိမွ်ႏွင့္ ေက် နပ္ျခင္းမရွိေခ်။”ႏုိင္ငံရဲ႕ျမစ္ေပါင္း ၂၈ဝဝဝ ေက်ာ္ ေျမပံုေပၚက ေပ်ာက္ သြားတယ္လုိ႔ သိရတာ အံ့အားသင့္စ ရာပဲ။ သဘာဝကပ္ေဘးလား၊ လူေတြ ေၾကာင့္လား၊ ႏွစ္ခုလံုးေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏုိင္တယ္။

ကြၽန္ေတာ္ကေတာ့ လူ ေတြေၾကာင့္ျဖစ္ဖို႔က ပိုမ်ားတယ္လုိ႔ ထင္တယ္”ဟု သူတုိ႔ထဲမွတစ္ဦးက ဆုိ သည္။ေရ သယံဇာတဆိုင္ရာ ကမၻာသိ ပညာရွင္တစ္ဦးျဖစ္သည့္ ပီတာဂလိုက္ က ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈသည္ ကမၻာ့ သယံဇာတမ်ားအေပၚ တကယ္တမ္း ၿခိမ္းေျခာက္ေန သည္။ ေရေကာင္းေရ သန္႔ပမာဏ ေလ်ာ့နည္းလာေနျခင္း၊ ေရအရည္အေသြးက်ဆင္းလာျခင္းႏွင့္ အစြန္းေရာက္ မုိးေလဝသျဖစ္ရပ္မ်ားက ယင္း၏ သက္ေရာက္ ထိခိုက္မႈ ကို ၫႊန္ ျပေနသည္။ သို႔ေသာ္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံတြင္ ျဖစ္ေပၚေနေသာ ေရ ဘက္ဆုိင္ရာ စိန္ ေခၚမႈမ်ားသည္ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲ ျခင္းတစ္ခု တည္းေၾကာင့္ မဟုတ္ဟုုဆုိ သည္။ သူက တ႐ုတ္၏ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ား တိမ္ေကာေပ်ာက္ကြယ္သြားျခင္း၏ အ ဓိကအေၾကာင္းရင္းမွာ ျမစ္ေရမ်ားကို အဆင္ျခင္မဲ့ ထိန္းခ်ဳပ္မႈမဲ့ ထုတ္ သံုးျခင္း ေၾကာင့္ ပို၍ ျဖစ္ႏုိင္ သည္ဟု ေျပာသည္။

ျမစ္ေခ်ာင္း ၂၈ဝဝဝ ေပ်ာက္ကြယ္ သြားေၾကာင္း သိရခ်ိန္သည္ တ႐ုတ္ ႏုိင္ငံတြင္ ၿမိဳ႕ျပႏွင့္ စက္မႈလုပ္ငန္းမ်ား တစ္ဟုန္ထုိး မ်ားျပားလာေနျခင္းႏွင့္ တိုက္ဆိုင္ေနသည္။ ၁၉၉ဝ ခုႏွစ္ႏွင့္ ၂ဝဝဝ ခုႏွစ္တို႔ၾကားတြင္ တ႐ုတ္ၿမိဳ႕ျပ ဧရိယာသည္ စတုရန္းမုိင္ ၅ဝဝဝ မွ်ပို ၍ က်ယ္ျပန္႔လာခဲ့သည္။ တ႐ုတ္၏ ဂ်ီ ဒီပီသည္ ၂ဝဝဝ ခုႏွစ္က အေမရိ ကန္ ေဒၚလာ ၁ ဒသမ ၁ဝ၉ ထရီလ်ံရွိခဲ့ရာ မွ ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္တြင္ ၇ ဒသမ ၃၁၈ ထရီ လ်ံအထိ တုိးတက္ခဲ့သည္။ ဖြံ႕ၿဖိဳးလာ ေသာၿမိဳ႕ျပႏွင့္စီးပြားေရး၏ အက်ဳိးဆက္ အျဖစ္ ေရႏွင့္စြမ္းအင္အရင္းအျမစ္တို႔ သိသာစြာေလ်ာ့ နည္းသြားသည္။တ႐ုတ္တို႔သည္ ေရပမာဏ ေလ်ာ့ နည္းသည့္ျပႆ နာကိုသာ ရင္ဆုိင္ေနရ သည္မဟုတ္၊ ရွိၿပီးေရ အရင္းအျမစ္ မ်ား၏ အရည္အေသြးသိသာစြာက်ဆင္း လာေနမႈ၏ ဒဏ္ကိုလည္း ခံေနရသည္။

တ႐ုတ္ၿမိဳ႕ျပရပ္ရြာမ်ားမွ ထြက္ေသာ မိလႅာအညစ္ အေၾကးပမာ ဏ ၏ ၉ဝ ရာ ခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ စက္မႈလုပ္ငန္းစြန္႔ပစ္ေရ ၃၅ ရာခိုင္ႏႈန္းတုိ႔သည္ မည္သည့္သန္႔စင္မႈ မွမရွိဘဲျမစ္ေခ်ာင္းမ်ားထဲသို႔ ဝင္ေရာက္ ေနသည္။
အုပ္ခ်ဳပ္မႈ ေလ်ာ့ရဲသည့္အတြက္ လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ စက္တင္ဘာလက ယန္ စီျမစ္ထဲသို႔အနီေရာင္ညစ္ညမ္းေရမ်ား ထုႏွင့္ထည္ႏွင့္ စီးဝင္ခဲ့ဖူးရာ တ႐ုတ္ အုပ္ခ်ဳပ္သူတုိ႔ အေၾကာင္းရင္းကို ႐ုတ္ တရက္ရွာမရခဲ့ေပ။

ထုိ႔အျပင္ ရွန္ဟိုင္း ၿမိဳ႕ကိုေရေပးေနသည့္ ဟြမ္ပူျမစ္ထဲ၌ ဝက္အေသေကာင္ေရ ၁၆ဝဝဝ မွ် ေမ်ာ ေနျခင္း၏လက္သည္ကို လည္းေကာင္း၊ စီခြၽမ္ျပည္နယ္ နန္ေဟျမစ္ထဲသို႔ ဘဲ အေသအေကာင္
၁ဝဝဝ လာပစ္သြားသူ ကိုလည္းေကာင္း ယခုအထိ ရွာ၍မရ ေသးေခ်။
တ႐ုတ္အစိုးရက ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္ အတြင္း ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ ေစာင့္ၾကည့္ တုိင္းတာေနေသာ ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ား အနက္ ၄၃ ရာခိုင္ႏႈန္းေသာျမစ္ မ်ား၏ ေရမ်ား သည္ ေသာက္ သံုးဖို႔မဆုိထားဘိ ထိ၍ပင္မသင့္ေသာ အေျခအေနအထိ ညစ္ညမ္းေနသည္။ ေယးလ္တကၠသိုလ္ မွ တြက္ခ်က္မွတ္တမ္းတင္ထားေသာ ”၂ဝ၁၂ ခုႏွစ္ သဘာဝပတ္ ဝန္း က်င္ေရး ရာ စြမ္းေဆာင္မႈအၫႊန္းကိန္းဇယား” တြင္ တ႐ုတ္သည္ အဆုိးရြားဆံုး ႏုိင္ငံ မ်ားထဲတြင္ ပါေနသည္။ ႏုိင္ငံေပါင္း ၁၃၂ ႏုိင္ငံကို အမွတ္ေပးသည့္အနက္ တ႐ုတ္ သည္ ၁၁၆ ေနရာတြင္ ေရာက္ ေနသည္။

တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ သဘာဝပတ္ဝန္း က်င္ေရးရာဌာန ၫႊန္ၾကားေရးမွဴး မာဂြၽန္က”တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ၏အႀကီးဆံုးၿမိဳ႕ ႀကီး ၃၂ ၿမိဳ႕အနက္ၿမိဳ႕ႀကီး ၃ဝ သည္ ေရမလံုေလာက္မႈကို အနည္းႏွင့္အမ်ား ခံစားေနရ သည္။ ႏုိင္ငံေျမာက္ပိုင္းတြင္ ေျမေပၚေရအရင္းအျမစ္မ်ား ေလ်ာ့ နည္းလာေနသျဖင့္ ေျမေအာက္ေရ ထုတ္ယူသံုးစြဲမႈသည္ ျပန္ျပည့္ႏုိင္ေသာ ပမာဏထက္ မ်ားေနသည့္အတြက္ ေရ ရွည္ခံမည္မဟုတ္”ဟု သတိေပးေျပာ ၾကားလိုက္သည္။တ႐ုတ္ႏုိင္ငံသည္ ေရအရင္းအ ျမစ္က႑တြင္ သဘာဝ၏မ်က္ႏွာ သာ ေပးမႈကို နဂိုကတည္းကမရရွိခဲ့ေသာ ႏုိင္ငံျဖစ္သည္။

တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ၏လူဦးေရ သည္ ကမၻာ့လူဦးေရ၏ ၂ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း မွ်ရွိေသာ္လည္း တ႐ုတ္ေရအရင္းအျမစ္ သည္ ကမၻာ့ေရအရင္းအျမစ္၏ ၆ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ်သာ ရွိသည္။ တုိးလာေသာ လူဦးေရႏွင့္ စီးပြားဖြံ႕ၿဖိဳးမႈတို႔ေၾကာင့္ ၂ဝဝဝ ခုႏွစ္ႏွင့္ ၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္အတြင္း တ႐ုတ္ႏုိ င္ငံရွိ ေရေကာင္းေ ရသန္႔ပမာ ဏသည္ ၁၃ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ် ေလ်ာ့နည္း သြားခဲ့သည္။ ေရလံုေလာက္စြာ ရရွိေရး သည္ တစ္ကမၻာလံုးရင္ ဆိုင္ေနရေ သာ ျပႆ နာျဖစ္ေသာ္လည္း ကမၻာ့စီး ပြား ေရးထိပ္သီးေနရာကို အသည္းအသန္ ရယူလိုေနေသာ တ႐ုတ္တို႔အဖို႔ ယင္း ကိစၥသည္ အျခားႏုိင္ငံမ်ားထက္ ပို၍ အေရးႀကီးေ နသည္။

ထုိ႔ေၾကာင့္ တ႐ုတ္တို႔သည္ မိမိ နယ္နိမိတ္အတြင္း၌သာမဟုတ္ ႏုိင္ငံ ျပင္ပ အထိေျခဆန္႔ကာ ေရကို ရသည့္ နည္းျဖင့္ယူရန္ ႀကိဳးစားေနၾက သည္။ ေရ သည္ ေသာက္ သံုးရန္၊ ခရီးသြားလာ ရန္အတြက္မွ်သာ မဟုတ္။ စက္မႈလုပ္ ငန္းမ်ား၊ စြမ္းအင္ထုတ္လုပ္ငန္းမ်ား၊ စိုက္ ပ်ဳိးေမြးျမဴေရးလုပ္ငန္းမ်ား တြင္လည္း မရွိ မျဖစ္ပါရေ သာအရာျဖစ္ သည္။ အထက္ ပါလုပ္ငန္းမ်ား ၌လုိအပ္ေသာ ေရပမာဏ ကို လူတစ္ဦးႏႈန္းႏွင့္တြက္ပါက အိမ္သံုး သက္သက္ထက္ ငါးဆမွအဆ ၂ဝအထိ လုိအပ္သည္။ တ႐ုတ္အပါ အ ဝင္ ႏုိင္ငံ အခ်ဳိ႕သည္ ႏုိင္ငံတြင္းရွိ ေရအရင္း အ ျမစ္မ်ားကို ေသာက္ သံုးရန္ႏွင့္ခရီးသြား လာေရးအတြက္ ခ်န္ထားကာ အျခား က႑မ်ားအ တြက္လုိေသာေ ရကို ျပင္ ပ ႏုိင္ငံမ်ားသို႔ ထြက္၍ တတ္ႏုိင္သမွ် ရယူ အသံုးခ်ေနၾကသည္။

ျမစ္ကိုပိတ္၍ ေရကာတာေဆာက္ ၿပီး လွ်ပ္စစ္ထုတ္ျခင္းသည္ အေပၚယံ ၾကည့္ပါက စြမ္းအင္က႑ဟု ျမင္ႏိုင္ ေသာ္လည္း စင္စစ္တြင္ ေရအရင္းအျမစ္ ကို အသံုးခ်ျခင္း ပင္ ျဖစ္သည္။ ထုိ႔ ေၾကာင့္ ဧရာဝတီျမစ္ဆံုတြင္ ေရကာတာ ေဆာက္ရန္ စီစဥ္ျခင္းသည္ ျမန္မာ့ေရ အရင္းအျမစ္ကို တ႐ုတ္ႏုိင္ငံသို႔ လွ်ပ္ စစ္စြမ္းအင္အသြင္ျဖင့္ ပို႔မည့္ သေ ဘာ ျဖစ္ သည္။တစ္ႏုိင္ငံ၏ေရကို အျခားတစ္ႏုိင္ ငံက လွမ္း၍ အသံုးခ်ျခင္းတစ္မ်ဳိးကို စိုက္ပ်ဳိးေရးက႑တြင္လည္း ေတြ႕ႏိုင္ သည္။ ေငြေၾကးခ်မ္းသာေသာ ႏုိင္ငံ အခ်ဳိ႕ သည္ သီးႏွံမ်ားကို ႏိုင္ငံတြင္း မစိုက္ေတာ့ဘဲ အျခားႏုိင္ငံမ်ားမွဝယ္ ယူတင္သြင္းေနၾကသည္။

ေငြကုန္ေၾကး က်ပုိမ်ားေသာ္လည္း ႏုိင္ငံ၏လက္ရွိ ေရသယံဇာတကို ကုန္ခ န္းမသြားေစရန္ ေခြၽတာၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံအခ်ဳိ႕ သည္ အျခားႏုိင္ငံမ်ား၌ စိုက္ခင္းမ်ား ငွားရမ္းကာ သီးႏွံမ်ားစိုက္ပ်ဳိး၍ မိမိ ႏုိင္ ငံသို႔ ျပန္ပို႔ျခင္းျ ဖင့္ ျပည္ပေ ရအ ရင္း အျမစ္မ်ားကို မိမိႏုိင္ငံအတြက္ အသံုးခ် ေနၾကသည္။
ထင္ရွားေသာ ဥပမာတစ္ခုအျဖစ္ ေဆာ္ဒီအာေရဗ်၏ လုပ္ေဆာင္ ခ်က္ကို ေလ့လာႏုိင္သည္။ သဲကႏၲာရႏုိင္ငံျဖစ္ သည့္ေဆာ္ဒီ သည္ ေျမေပၚေရမရွိ သျဖင့္ ႏုိင္ငံ တြင္း ရွိ ေျမေအာက္ေရျဖင့္ စိုက္ ပ်ဳိးေမြးျမဴေနခဲ့သည္။

ယခုအခါ လက္ က်န္ေျမေအာက္ေရမ်ား နည္းလာၿပီျဖစ္ ၍”ပင္လယ္ ရပ္ျခားစိုက္ပ်ဳိးေရး ရင္းႏွီး ျမႇဳပ္ႏွံမႈ အစီ အစဥ္ ”ျဖင့္ ေရေပါေသာ အျခားႏုိင္ငံမ်ားသို႔ ေဆာ္ဒီစိုက္ပ်ဳိးသူတို႔ ကို ပို႔လႊတ္ကာ သီးႏွံမ်ားကို ေျမ ငွား၍ စိုက္ပ်ဳိးထုတ္ လုပ္ေစၿပီး ေဆာ္ဒီ သို႔ ျပန္ပို႔ေန သည္။ ေဆာ္ဒီ ကုမၸဏီ မ်ားသည္ အာဖရိကတိုက္ ဆီနီေဂါႏိုင္ငံမွ အင္ဒို နီးရွားႏုိင္ငံအထိ ရသမွ်ႏုိင္ ငံမ်ားရွိ ေရ ေပါေသာေနရာမ်ားတြင္ စိုက္ခင္းေျမ မ်ားငွားရမ္းစိုက္ပ်ဳိးကာ ထြက္လာေသာ သီးႏွံ မ်ား၏ အနည္းဆံုး ၅ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း ကို ေဆာ္ဒီသို႔ ျပန္ ပို႔ေနၾကသည္။

စိုက္ခင္းေျမငွားစားေသာ ႏုိင္ငံ အဖုိ႔ လတ္တေလာ ဝင္ေငြရသည္မွန္ ေသာ္ လည္း မိမိတို႔ႏုိင္ငံတြင္းေရေကာင္း ေရသန္႔ အရင္းအျမစ္မ်ား ေလ်ာ့နည္း ကုန္ခန္းသြားျခင္း၊ စြန္႔ပစ္ေရအျဖစ္ ေျပာင္းသြားျခင္းကို ရင္ဆုိင္ေနရသည္။ ကနဦးတြင္ ယင္းျဖစ္စဥ္ကို မျမင္ႏုိင္ ေသာ္လည္း အထိန္းအခ်ဳပ္မဲ့ လုပ္ ေဆာင္ပါက ၾကာလာေသာအခါ တတိ တိကုန္ခန္းလာေသာ ေရ သယံဇာတ ေၾကာင့္ ဧရာမေရရွားပါးမႈႀကီး ေပၚလာ ဖို႔ရွိေနသည္။

ထုိ႔ေၾကာင့္ အိမ္နီးခ်င္းႏုိင္ငံႀကီး တစ္ခုခုမွျဖစ္ေစ၊ အျခားသူေဌးႏုိင္ငံမ်ား မွျဖစ္ေစ မိမိတို႔ႏိုင္ငံတြင္ စိုက္ခင္းမ်ား ထူေထာင္ကာ ထြက္ေသာသီးႏွံမ်ားကို သူတို႔ႏိုင္ငံ မ်ား သို႔ ျပန္ပို႔ရန္လည္းေကာင္း၊ မိမိႏုိင္ငံတြင္းျမစ္ေခ်ာင္းမ်ားကုိ အသံုး ခ်၍ ေရအားလွ်ပ္စစ္ထုတ္ယူရန္ လည္း ေကာင္း ကမ္းလွမ္းလာခဲ့ လွ်င္မိမိႏုိင္ ငံရွိ ေရ အရင္း အျမစ္အေျခအေနကို ေလ့ လာတုိင္းတာၿပီးမွ ခြင့္ျပဳသင့္မသင့္ ဆံုး ျဖတ္ရန္လုိအပ္သည္။ သဘာဝပတ္ဝန္း က်င္ႏွင့္ ေရအရင္း အျမစ္မ်ား အေပၚ ေရရွည္ သက္ေရာ က္ႏုိင္ မည့္ အက်ဳိး ဆက္မ်ားကို မစဥ္းစားဘဲ လက္ခံခြင့္ျပဳ လွ်င္ အနာဂတ္မ်ဳိးဆက္မ်ားသည္ ပတ္ ဝန္းက်င္ညစ္ညမ္းမႈဒဏ္၊ ေရရွားသည့္ ဒဏ္တို႔ကို ခါးစည္း၍ ခံၾကရလိမ့္ မည္။

ေက်ာ္ဦး
Popular Myanmar News Journal