ျမန္မာ့ေရထြက္ကုန္အလားအလာနဲ႔ စိန္ေခၚမႈမ်ား

မဆုမြန္
21.07.2013
ျမန္မာငါးထုတ္လုပ္ေရးလုပ္ငန္း ႏုိင္ငံတကာအဆင့္မီေစဖို႔ နည္းပညာပိုင္းဆုိင္ရာ အေထာက္အကူေတြ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ကူညီေနေပမဲ့ ျပည္တြင္း ကုန္ထုတ္လုပ္မႈမွာ စိန္ေခၚမႈေတြက အမ်ားႀကီး ရွိေနတုန္းပဲလို႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ ငါးလုပ္ငန္းအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ တာဝန္ရွိသူတစ္ဦးက ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ တြင္း စားသံုးကုန္ထုတ္လုပ္မႈေတြမွာ
ျပည္ပေစ်းကြက္ တင္ပို႔ရာ မွာေရာ၊ ျပည္တြင္းမွာပါ အစားအေသာက္ အႏၱရာယ္ကင္းေရး ေဆာင္ရြက္ ခ်က္ေတြမွာ အားနည္းခ်က္ေတြ ရွိေနတုန္းပဲလို႔လည္း စားသံုးသူကာကြယ္ေရး လႈပ္ရွားသူေတြကလည္း ဆိုပါတယ္။ အေသးစိတ္ကိုေတာ့ မဆုမြန္က တင္ျပေပးပါတယ္။

ျမန္မာႏုိင္ငံကို ႏုိင္ငံတကာက စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔မႈေတြ ျပန္႐ုပ္ေပး လိုက္ခ်ိန္ ျမန္မာ့ပို႔ကုန္ေတြကို အီးယူ ဥေရာပသမဂၢ အပါအဝင္ အေမရိကန္နဲ႔ အေနာက္ႏိုင္ငံ ေစ်းကြက္ေတြကို တင္ပို႔ႏုိင္ေရး ႀကိဳးပမ္းေနၾကတာျဖစ္ပါ တယ္။ ျပည္တြင္းငါးေမြးျမဴေရး လုပ္ငန္းေတြကေန ႏုိင္ငံတကာေစ်းကြက္ဝင္တဲ့ အရည္အေသြး ျမင့္ထုတ္ကုန္ေတြ ထုတ္လုပ္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ နည္းပညာပိုင္းဆုိင္ရာ အေထာက္အကူျဖစ္ေစဖို႔ ႏိုင္ငံျခားက ပညာရွင္ေတြနဲ႔ ျပည္တြင္း ကုန္ထုတ္လုပ္သူ စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုေမြးျမဴေရး နည္းပညာပိုင္းဆုိင္ရာ ပံ့ပိုးမႈေတြရွိေပမဲ့လို႔ ျပည္ပေစ်းကြက္တြင္းကို ထိုးေဖာက္ ဝင္ေရာက္ႏုိင္မႈမွာ စိန္ေခၚမႈအခက္အခဲေတြက အမ်ားႀကီးရွိေနတုန္းပဲ လို႔ ျမန္မာႏုိင္ငံငါးလုပ္ငန္းရွင္မ်ားအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ ဒုတိယဥကၠ႒ ဦးႏွင္းဦးက ဗီြအိုေအျမန္မာပိုင္းကို ေျပာပါတယ္။

“နည္းပညာေတာ့ ရမွာေပါ့ဗ်ာ။ ဒါေပမဲ့ က်ေနာ္တုိ႔က ဘယ္ေလာက္ထိ ထုတ္မွာလဲ။ ေစ်းကြက္ထဲမွာ ဘယ္ေလာက္ထိ ယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္စြမ္းအား ရွိမွာလဲ။ ဘယ္ေစ်းနဲ႔ထုတ္မွာလဲ။ ဒါေတြက issue ေတြ အမ်ားႀကီး က်န္ေသးတယ္။ ေမြးျမဴေရးကေတာ့ ေအာင္ျမင္ပါတယ္ ဟုိတုန္းကတကည္းက။ ထုတ္လုပ္မႈစရိတ္ကႀကီးေတာ့ မကိုက္လို႔ ရပ္လုိက္ရတာ။ market ရဲ႕ သေဘာတရားကလည္း က်ေနာ္တုိ႔သိသေလာက္က ကုိယ္က အရင္ထုတ္ႏိုင္မွ ကပ္မွာ။ ဘယ္ေလာက္ေလာက္ က်ေနာ္တုိ႔ဆီမွာ တိုးခ်ဲ႕ထုတ္ႏိုင္မလဲ။ အဲဒါ လိုတာ။ နည္းပညာအရလည္း က်ေနာ္တုိ႔ ထပ္ၿပီးေတာ့ တိုးျမင့္တာကေတာ့ ရတာေပါ့။ international market ထဲမွာ က်ေနာ္တို႔က competitive price ရႏိုင္မလားဆုိတာ မူတည္ပါတယ္။ အဲဒီအေပၚ မူတည္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔က အဲဒီအထဲမွာ ေျပာလို႔ရမယ္။”

ျပည္ပပို႔ကုန္လိုအပ္ခ်က္အရ ျပည္တြင္းက ႏုိင္ငံတကာအဆင့္မီ ထုတ္ကုန္ေတြကို ဘယ္ေလာက္အတိုင္းအတာအထိ ထုတ္လုပ္ႏုိင္မလဲ ဆိုတာနဲ႔ ျပည္ပထုတ္ကုန္ေတြအတြက္ ႏုိင္ငံတကာေစ်းကြက္တြင္း ေရာင္းတန္း ဝင္တဲ့ ေစ်းႏႈန္းရရွိႏုိင္ပါ့မလားဆိုတဲ့ စိန္ေခၚမႈေတြလည္း ရွိေနတယ္လို႔ ဦးႏွင္းဦးက ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီႏွစ္မွာေတာ့ အီးယူ နဲ႔ အေမရိကန္ရဲ႕ စီးပြားေရးဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈေတြ ႐ုပ္သိမ္းေပးလိုက္တဲ့အတြက္ ျပည္ပေစ်းကြက္ ကို ထိုးေဖာက္ဝင္ေရာက္ႏုိင္ဖို႔ အလားအလာေကာင္းေတြကိုေတာ့ ျမင္ေန ရၿပီျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

“က်ေနာ္ကေတာ့ ထင္ပါတယ္။ ဒီႏွစ္မွာေတာ့ တိုးတက္လာတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အီးယူတို႔ဘာတို႔ကလည္း sanction ေတြ မရွိေတာ့ဘူးေလ။ ဂ်ီအက္စ္ေအ မရွိေတာ့ဘူး။ အေမရိကား ေစ်းကြက္ကလည္း ပြင့္သြားတာေပါ့။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္ထင္တယ္ ခန္႔မွန္းၾကည့္ရတာေပါ့။ နည္းနည္းေတာ့ တုိးတက္လာလိမ့္မယ္လို႔ ယူဆရတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔က ဘာ စိန္ေခၚမႈရွိလဲဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔က ပိုက္ဆံမရွိဘူးခင္ဗ်။ အေမရိကားတို႔ အီးယူတို႔ကိုသြားရင္ အေရအေသြးမီတဲ့အဆင့္ လုပ္ရမယ္။ အဲဒါေတြ ျပည့္မီဖို႔ ဆိုတဲ့ေနရာမွာ ေငြက အရမ္းလိုတယ္။ ဆိုေတာ့ ဒီေန႔ထိ က်ေနာ္တုိ႔ဆီမွာ ေငြေၾကးဆိုင္ရာ အေထာက္အပံ့ေတြ ဘာမွမရွိေသးဘူး။ အရင္ မိ႐ိုးဖလာအတိုင္းပဲ ေမြးလာတာရွိတယ္။ နည္းပညာအသစ္ရလည္း စိုက္ထုတ္ရမယ့္ ပိုက္ဆံက ဘယ္ကမွမရေသးဘူး။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔က အဲဒီအေျခအေနေပါ့ဗ်ာ။”

ျပည္ပပို႔ကုန္ေစ်းကြက္ကို ႏိုင္ငံတကာအဆင့္မီ ထုတ္လုပ္တင္သြင္းႏုိင္ ဖို႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ ငါးလုပ္ငန္းအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ အပါအဝင္ ျပည္တြင္း ငါးထုတ္လုပ္သူေတြက ႀကိဳးစားၾကေပမဲ့လို႔ ျပည္တြင္းကုန္ထုတ္လုပ္မႈေတြမွာ လမ္းပမ္းဆက္သြယ္ေရးနဲ႔ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ပံုမွန္ရရွိၿပီး လုပ္ငန္းလည္ပတ္ႏုိင္ေရးအတြက္ အခက္အခဲေတြမ်ားစြာနဲ႔ ရင္ဆိုင္ေနရဆဲျဖစ္တယ္လို႔ ဦးႏွင္းဦးက ဆက္ေျပာပါတယ္။

“က်ေနာ္တို႔ဆီမွာ အားနည္းတာက infrastructure အားနည္းတယ္။ လမ္းပမ္းဆက္သြယ္ေရးေတြ မေကာင္းဘူးခင္ဗ်။ လမ္းပမ္းဆက္သြယ္ေရး ကလည္း ေ၀းလံတဲ့ေနရာေတြက သယ္ယူဖုိ႔ဆိုတဲ့ကိစၥေတြ၊ အနီးစပ္ဆံုးအဆင့္ ေစ်းကြက္ကိုသြားဖို႔ စရိတ္စက။ ဒါေတြက စိန္ေခၚမႈေတြျဖစ္ေနတယ္။ တျခား ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ယွဥ္ရင္ က်ေနာ္တုိ႔က အမ်ားႀကီး စိန္ေခၚမႈေတြ ျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ က်ေနာ္တို႔က ႀကိဳးစားရမွာေပါ့ဗ်ာ။ ဒါကေတာ့ အစိုးရေရာ က်ေနာ္တုိ႔အတြက္ေရာ အခြင့္အလမ္းတခု ရတာေပါ့။ ဒါေပမဲ့ အဲဒါႀကီးတခုတည္း အားကိုးလို႔မရေသးဘူး။ ဒါေပမဲ့ အဲဒါတခု တည္းနဲ႔ေတာ့ မရေသးဘူးလို႔ က်ေနာ္ သံုးသပ္ခ်င္ပါတယ္။”

အခုလိုျပည္ပေစ်းကြက္ထဲကို ေရလုပ္ငန္းထြက္ စားသံုးကုန္ေတြ တင္ပို႔ႏုိင္ေရး ႏုိင္ငံတကာနည္းပညာေတြ ပံ့ပိုးကူညီေပးဖို႔ လိုအပ္သလိုပဲ ျပည္ပပို႔ကုန္တင္မက ျပည္တြင္းက ျပည္သူလူထု ေန႔စဥ္စားသံုးေနရတဲ့ အစားအေသာက္ေတြမွာလည္း စားသံုးသူေတြ အတြက္ အစားအေသာက္ေတြမွာ အႏၱရာယ္ကင္းေရး ကိုလည္း အထူးအေလးထား ေဆာင္ရြက္ရဖို႔ အေရးတႀကီး လိုအပ္ေနတယ္လို႔ စားသံုးသူကာကြယ္ေရးအသင္းဥကၠ႒ ဦးဘအုပ္ခုိင္ ကလည္း ေျပာပါတယ္။

“အခုလက္ရွိအေနအထားေပါ့ေနာ္။ အစားအေသာက္ပိုင္းဆိုင္ရာ food safety က အနိမ့္ဆံုးအေနအထားမွာ ရွိပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ႏိုင္ငံက။ က်ေနာ္တို႔ဆီမွာ ေခတ္မီတဲ့ ဓာတ္ခြဲခန္းေတြလည္း မရွိဘူး။ အဲဒီ ဓာတ္ခြဲခန္းပစၥည္းေတြ ေရာက္လာရင္ေတာင္မွ ဒီမွာ အဲဒီ ဓာတ္ခြဲခန္းသံုး ပစၥည္းေတြကို စနစ္တက် ကိုင္တြယ္သံုးစြဲႏုိင္မယ့္ ပညာရွင္မရွိဘူးေပါ့။ ဆိုေတာ့ အေမရိကန္က နည္းပညာအကူအညီေပးမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ေကာင္းပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ နည္းပညာတခုတည္း ေပးလို႔မရဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ဒီမွာ က်ေနာ္တုိ႔ ISO လက္မွတ္ရထားတဲ့ ဓာတ္ခြဲခန္းက ျမန္မာျပည္မွာ တခုပဲ ရွိေသးတယ္၊ ေမြးျမဴေရးနဲ႔ ေရလုပ္ငန္း ဓာတ္ခြဲခန္း။ ဒါေတာင္ က်ေနာ္တုိ႔ ျပည္တြင္းသြင္းမယ့္ import ေတြကို စစ္တာမဟုတ္ဘူး။ ျပည္ပပို႔တဲ့ export ေတြကို စစ္တာေပါ့ေနာ္။ က်ေနာ္တုိ႔ ျမန္မာျပည္သူလူထု စားေသာက္မယ့္ပစၥည္းေတြကို စစ္တာမဟုတ္ဘူး။”

ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္းက ေမြးျမဴေရးနဲ႔ေရလုပ္ငန္း ဦးစီးဌာနနဲ႔ ျပည္တြင္း ေရထြက္ ပစၥည္း ထုတ္လုပ္ေနသူေတြကို လယ္သမားေတြက လယ္သမားေတြကို အကူအညီေပးေရး စီမံကိန္းအရ အစိုးရမဟုတ္တဲ့အဖြဲ႔အစည္း Winrock International ကေနတဆင့္ USAID ႏိုင္ငံတကာ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈအေထာက္ အပံ့ေပးေရး ေအဂ်င္စီရဲ႕ ရန္ပံုေငြနဲ႔ ေမြးျမဴေရးနဲ႔ေရလုပ္ငန္းဆိုင္ရာ ကၽြမ္းက်င္ပညာရွင္ေတြက ျပည္တြင္း ငါးထုတ္လုပ္ေရးလုပ္သားေတြကို လာေရာက္ ပို႔ခ်ေပးဖို႔ စီစဥ္ေနတာျဖစ္တယ္လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ ငါးလုပ္ငန္းရွင္မ်ား အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ တာ၀န္ရွိသူက ေျပာပါတယ္။

VOA>>>